Tháng 3/2017, Tòa Án Nhân Dân Tối Cao đã thông qua Nghị quyết số 03 về công bố bản án và quyết định trên cổng thông tin điện tử của tòa án (Nghị Quyết 03/2017). Gần đây, Tòa Án Nhân Dân Tối Cao cũng ban hành Công văn số 144  vào ngày 04 /07/2017 gửi tới tòa án nhân dân các cấp về việc thi hành Nghị Quyết 03/2017 (Công Văn 144/2017).

Trước đó, đã có một vài bản án giám đốc thẩm hoặc tái thẩm được công bố trên cổng thông tin điện tử của Tòa Án Nhân Dân Tối Cao. Tuy nhiên, theo Nghị Quyết 03/2017, kể từ ngày 01/07/2017, các bản án và quyết định có hiệu lực thi hành của tòa án nhân dân phải được công bố trên cổng thông tin điện tử của tòa án (Https://Congbobanan.Toaan.Gov.Vn/) trong vòng 30 ngày kể từ ngày bản án và quyết định đó có hiệu lực, trừ những trường hợp sau:

-          Bản án và quyết định về vụ việc được Tòa án xét xử kín;

-          Bản án và quyết định có chứa đựng nội dung thuộc danh mục bí mật nhà nước theo quy định của Chính phủ hoặc chứa đựng những nội dung mà Nhà nước chưa công bố và nếu bị tiết lộ thì gây nguy hại cho Nhà nước. Ví dụ như bản án và quyết định liên quan đến tội phạm về an ninh quốc gia;

-          Bản án và quyết định có chứa đựng thông tin về hoạt động đầu tư tài chính, bí quyết nghề nghiệp, công nghệ chưa được bộc lộ, có thể được sử dụng và tạo lợi thế trong kinh doanh mà trong quá trình Tòa án xét xử, giải quyết vụ việc, người tham gia tố tụng đã có yêu cầu được giữ bí mật;

-          Bản án và quyết định có chứa đựng nội dung ảnh hưởng xấu đến truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán tốt đẹp được thừa nhận và áp dụng rộng rãi trong một vùng, miền, dân tộc, cộng đồng dân cư;

-          Bản án và quyết định  có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi; và

-          Bản án và quyết định có chứa đựng nội dung liên quan đến bí mật cá nhân, bí mật gia đình mà chưa được mã hóa.

Việc mã hóa bản án và quyết định phải đảm bảo tính chính xác của bản án và quyết định, và cũng phải bảo vệ thông tin cá nhân của các cá nhân, cơ quan và tổ chức có liên quan.

Chủ tọa phiên tòa phải giải thích cho những người tham gia tố tụng về quyền và nghĩa vụ của họ liên quan đến việc công bố bản án/quyết định và quyền của họ về việc yêu cầu không công bố những thông tin liên quan đến bí mật cá nhân, bí mật gia đình và bí mật kinh doanh.

Các bản án và quyết định được công bố sẽ trở thành một nguồn tham khảo quan trọng cho các thẩm phán và luật sư khi giải quyết những vụ việc có tính chất tương tự, và sẽ tăng trách nhiệm của các thẩm phán khi đưa ra bản án và phán quyết.

Tuy nhiên, theo Công Văn 144/2017, chỉ những bản án và quyết định được ban hành từ ngày 01/07/2017 mới phải công bố trên cổng thông tin điện tử của tòa án. Do đó, luật sư có thể sử dụng hệ thống dữ liệu trực tuyến và dịch vụ có trả phí của website www.caselaw.vn như một nguồn tham khảo khác để tra cứu các bản án được ban hành trước ngày 1/7/2017.

Bài viết được đóng góp bởi Lê Minh Thùy - luật sư tập sự tại Venture North Law.