Pháp luật Việt Nam không quy định rõ rằng liệu các bên có thể thỏa thuận trong thỏa thuận trọng về việc phán quyết trọng tài phải là phán quyết đồng thuận của tất cả trọng tài viên thay vì một phán quyết đưa ra theo nguyên tắc đa số hay không.

Trên thực tế, trong một hội đồng trọng tài gồm ba trọng tài viên, trong đó hai trọng tài được các bên chỉ định, thì phiếu biểu quyết của chủ tịch hội đồng trọng tài trở nên rất quan trọng. Điều này là do trọng tài viên do một bên chỉ định thường sẽ cố gắng tìm ra các lập luận có lợi cho bên chỉ định đó và phiếu biểu quyết của chủ tịch hội đồng trọng tài sẽ quyết định vụ việc. Không giống như phán quyết của tòa án, phán quyết của trọng tài được bảo mật (nghĩa là công chúng không thể biết làm thế nào mà một trọng tài viên quyết định hoặc đi đến kết luận về một vụ việc), và là phán quyết chung thẩm và có giá trị ràng buộc (nghĩa là sẽ không có sự xem xét lại các phán quyết bởi một trọng tài khác). Vì vậy, việc xem xét công khai và thẩm định lại một phán quyết trọng tài sẽ bị giới hạn. Điều này dẫn đến nguy cơ rằng bản thân trọng tài (hoặc chủ tịch hội đồng trọng tài) có thể đưa ra phán quyết sai về vụ việc. Một cách để giảm thiểu rủi ro này là yêu cầu phán quyết của trọng tài phải là một phán quyết đồng thuận (hoặc phải được biểu quyết với số phiếu biểu quyết cao hơn đa số). Nếu không thể thực hiện theo cách này, thì có một cách khác đó là loại bỏ quyền lựa chọn trọng tài viên của các bên, khi đó sự ảnh hưởng của các bên đối với các trọng tài viên được chỉ định cũng sẽ được loại bỏ theo.

Luật Trọng Tài Thương Mại 2010 quy định rằng hội đồng trọng tài sẽ đưa ra phán quyết trên cơ sở biểu quyết theo nguyên tắc đa số. Trường hợp không đạt được đa số thì phán quyết sẽ được đưa ra theo quyết định của chủ tịch hội đồng trọng tài. Không giống như Điều 29 của Luật Mẫu UNCITRAL, Luật Trọng Tài Thương Mại 2010 không quy định rõ ràng rằng các bên trong một thỏa thuận trọng tài có thể đồng ý về việc thay đổi các quy tắc biểu quyết theo nguyên tắc đa số của hội đồng trọng tài. Do đó, sẽ có quan điểm cho rằng các bên tham gia thỏa thuận trọng tài không thể yêu cầu phán quyết của trọng tài là một phán quyết đồng thuận tuyệt đối (hoặc phải được biểu quyết cao hơn đa số, chẳng hạn như 4/5 (hoặc 3/4) số phiếu biểu quyết).

Tuy nhiên, cách diễn giải như vậy là trái với nguyên tắc các bên tự chủ trong giái quyết tranh chấp bằng trọng tài. Theo Bộ Luật Dân Sự 2015 và Luật Trọng Tài Thương Mại 2010, một thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật sẽ có giá trị thi hành và phải được trọng tài tôn trọng.

Bài viết này được thực hiện bởi Nguyễn Quang Vũ.

Vietnam Business Law