SỬA ĐỔI HẠN CHẾ TRONG VIỆC SỬ DỤNG NGOẠI TỆ TẠI VIỆT NAM

Ngày 29 tháng 3 năm 2019, Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Thông Tư 3/2019 để sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông Tư 32 của NHNN ngày 26 tháng 12 năm 2014 về hạn chế trong việc sử dụng ngoại hối trên lãnh thổ Việt Nam (Thông Tư 32/2013 ). Thông Tư 3/2019 sẽ có hiệu lực từ ngày 13 tháng 5 năm 2019.

Thứ nhất, một cách sơ lược, theo Pháp Lệnh Ngoại Hối, “trên lãnh thổ Việt Nam”, tất cả các giao dịch, thanh toán, định giá đều không được thực hiện bằng ngoại tệ, trừ khi được phép của Ngân hàng Nhà nước. Ngân hàng Nhà nước thường đưa ra khá hạn chế (và, theo quan điểm của chúng tôi là không hợp lý) về những giao dịch nào được coi là diễn ra trên lãnh thổ Việt Nam.

Hầu hết các trường hợp ngoại lệ cho hạn chế nêu trên được quy định trong Thông Tư 32/2013. Thông Tư 3/2019 mới đưa ra ngoại lệ cho các nhà đầu tư nước ngoài sử dụng ngoại tệ để đặt cọc, ký quỹ bằng ngoại tệ trong các trường hợp sau:

· Khi nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần trong các doanh nghiệp nhà nước đang trong quá trình cổ phần hóa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt;

· Khi nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần hoặc phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước; doanh nghiệp có vốn nhà nước đang trong quá trình thoái vốn được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; và

· Khi nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần hoặc phần vốn góp của doanh nghiệp nhà nước đầu tư các doanh nghiệp khác đang trong quá trình thoái vốn được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Trước khi Thông Tư 3/2019 có hiệu lực, nhà đầu tư nước ngoài vẫn phải có được chấp thuận bằng văn bản của Ngân hàng Nhà nước trong từng trường hợp cụ thể để sử dụng ngoại tệ khi tham gia đấu thầu để đầu tư hoặc thoái vốn tại các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp được doanh nghiệp nhà nước đầu tư theo quy định của Thông Tư 16 của Ngân Hàng Nhà Nước ngày 19 tháng 10 năm 2015 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông Tư 32/2013. Thủ tục này có thể mất tới 45 ngày kể từ ngày Ngân Hàng Nhà Nước nhận được hồ sơ hợp lệ.

Có một điều thú vị khi thấy rằng Ngân Hàng Nhà Nước dường như ưu ái cho các doanh nghiệp nhà nước khi trao các ngoại lệ đối với việc hạn chế sử dụng ngoại tệ tại Việt Nam. Bên cạnh Thông Tư 3/2019, Điện Lực Việt Nam (một doanh nghiệp Nhà nước lớn) cũng được phép quy định giá mua điện của mình bằng USD. Điều này dường như đi ngược lại với nguyên tắc rằng các doanh nghiệp thuộc mọi ngành nghề kinh tế sẽ được đối xử bình đẳng trong Hiến Pháp.

Bài viết được đóng góp bởi Nguyễn Thu Giang, luật sư tập sự tại Venture North Law.