Tái Cơ Cấu Hệ Thống Tòa Án Việt Nam Từ Ngày 1 Tháng 7 Năm 2025

Vào năm 2024, Quốc Hội đã ban hành Luật Tổ chức Tòa án Nhân Dân mới (Luật Tòa Án), trong đó đưa ra những cải cách lớn đối với hệ thống Tòa Án Nhân Dân so với Luật Tòa Án 2014. Ngay sau khi Luật Tòa Án 2024 được ban hành, Việt Nam đã bắt đầu một cuộc tái cấu trúc lớn đối với các đơn vị hành chính, chuyển đổi từ mô hình ba cấp (tỉnh, huyện, xã) sang mô hình hai cấp (tỉnh, xã). Do đó, vào năm 2025, Quốc Hội đã thông qua việc sửa đổi Luật Tòa Án 2024 để điều chỉnh hệ thống tòa án phù hợp với mô hình đơn vị hành chính hai cấp mới (Luật Tòa Án 2024–2025). Dưới đây là bình luận của chúng tôi về những thay đổi chính của Luật Tòa Án 2024–2025 so với Luật Tòa Án 2014.

Những thách thức pháp lý phát sinh từ việc tái cơ cấu bộ máy hành chính của Việt Nam

Giới thiệu

Từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, hệ thống chính quyền địa phương của Việt Nam chính thức hoạt động theo mô hình “hai cấp” mới tại 34 tỉnh, thay vì mô hình “ba cấp” cũ tại 63 tỉnh. Trong hệ thống mới, chỉ có hai cấp chính quyền địa phương bao gồm cấp tỉnh và cấp xã, phường. Các cơ quan chính quyền cấp huyện hiện không còn tồn tại nữa. Việt Nam cũng sáp nhập một số phường hiện có để hợp thành các phường lớn hơn. Theo đó, chúng tôi ước tính hiện nay Việt Nam có khoảng 3.300 ủy ban nhân dân địa phương, giảm so với con số 10.000 ủy ban nhân dân địa phương trước đây.     

Đầu Năm 2025 Việt Nam Tiến Hành Tái Cơ Cấu Lớn Cơ Cấu Chính Phủ

Như một cải cách mang tính bước ngoặt trong năm 2025, Chính Phủ Việt Nam đã bắt đầu việc tái cấu trúc đáng kể các bộ thuộc bộ máy chính phủ. Việc tái cấu trúc lớn này được thông qua tại Nghị Quyết số 176 của Quốc Hội ngày 18 tháng 2 năm 2025 nhằm xây dựng bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả hơn để hỗ trợ tốt hơn cho sự phát triển của đất nước.

Quá trình tái cấu trúc bao gồm một loạt các cuộc sáp nhập và chuyển giao chức năng phức tạp giữa các bộ. Dựa trên các nghị định hướng dẫn, những thay đổi chính bao gồm:

Nghị Định 125/2024: Quy Định Cấp Phép Không Rõ Ràng Đối Với Các Cơ Sở Giáo Dục Thường Xuyên

Ngày 5 tháng 10 năm 2024, Chính Phủ đã ban hành Nghị Định 125 (Nghị Định 125/2024), trong đó bổ sung một số quy định liên quan đến lĩnh vực giáo dục, đặc biệt là yêu cầu phải có giấy phép để thành lập "trung tâm khác thực hiện nhiệm vụ giáo dục thường xuyên" (sau đây gọi tắt là Trung Tâm Giáo Dục Thường Xuyên Khác). Tuy nhiên, điều đáng bàn là luật giáo dục không có định nghĩa rõ ràng cho loại hình trung tâm này, dẫn đến sự mơ hồ trong việc áp dụng, nhất là đối với các trung tâm giảng dạy các môn học trong chương trình giáo dục phổ thông (ví dụ như toán, ngữ văn).