Những Thay Đổi Chính Của Luật Ban Hành Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật

Sau khi Luật Ban hành Văn bản Quy phạm Pháp luật được ban hành vào đầu năm nay, ngày 25 tháng 6 năm 2025, Quốc hội đã thông qua một luật sửa đổi, bổ sung luật này (Luật Sửa Đổi) (hai luật này được gọi chung là Luật về Luật năm 2025). Dưới đây là những thay đổi chính:

1.         Tăng cường tính chắc chắn

1.1.        Một cải cách quan trọng nhằm tăng tính chắc chắn của pháp luật là quy định sửa đổi về hiệu lực của văn bản hướng dẫn. Theo Luật Sửa Đổi, khi một luật gốc bị thay thế hoặc hết hiệu lực, các văn bản được ban hành để quy định chi tiết (như nghị định) cũng sẽ tự động hết hiệu lực. Chúng chỉ tiếp tục có hiệu lực nếu cơ quan nhà nước có thẩm quyền đưa ra thông báo chính thức, công khai rằng chúng sẽ được tiếp tục áp dụng.

1.2.        Thay đổi này đã đảo ngược quy tắc mặc định trước đây, vốn thường gây nhầm lẫn. Trước đây, các văn bản hướng dẫn vẫn giữ nguyên hiệu lực trừ khi chúng mâu thuẫn với luật gốc mới hoặc bị hủy bỏ một cách rõ ràng. Cách tiếp cận này tạo ra sự không chắc chắn về pháp lý, buộc các cá nhân và doanh nghiệp phải tự giải thích xem quy định cũ nào còn áp dụng được.

1.3.        Quy định mới đã loại bỏ sự mơ hồ này. Bằng cách lấy việc hết hiệu lực làm mặc định, trách nhiệm được đặt lên các cơ quan nhà nước phải làm rõ những quy định cụ thể nào sẽ được giữ lại, từ đó tăng cường tính chắc chắn.

2.         Cải thiện khả năng tiếp cận dự thảo văn bản pháp luật

2.1.        Một bước tiến quan trọng hướng tới sự minh bạch là yêu cầu phải đăng tải dự thảo văn bản quy phạm pháp luật trên Công Báo Điện Tử, Cơ Sở Dữ Liệu Quốc Gia Về Pháp Luật (ngoài cổng thông tin riêng của cơ quan soạn thảo), giúp các bên liên quan dễ dàng tiếp cận hơn. Quy định này áp dụng cho nhiều loại văn bản, bao gồm dự thảo luật, pháp lệnh, lệnh của Chủ tịch nước, và thông tư của ngành tư pháp.

3.         Quy Định Chuyển Tiếp Đối Với Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật Cấp Huyện

3.1.        Để quản lý việc chuyển giao thẩm quyền pháp lý từ cấp huyện (đã bị bãi bỏ) sang cấp xã, Luật Sửa Đổi đã thiết lập một giai đoạn chuyển tiếp rõ ràng như sau:

3.1.1.     Các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành cấp huyện sẽ tiếp tục có hiệu lực cho đến ngày 28 tháng 02 năm 2027.

3.1.2.     Khi ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới về vấn đề liên quan, cơ quan cấp xã có thẩm quyền phải ghi rõ thời điểm văn bản cấp huyện cũ hết hiệu lực. Toàn bộ quá trình này phải được hoàn tất trước thời hạn 28 tháng 02 năm 2027.

4.         Văn bản Quy phạm Pháp luật Cấp Tỉnh và Cấp Xã

Thẩm Quyền Mới Của Chủ Tịch Ủy Ban Nhân Dân Cấp Tỉnh

4.1.        Luật Sửa Đổi chính thức công nhận Quyết Định của Chủ Tịch Ủy Ban Nhân Dân Cấp Tỉnh là một loại văn bản quy phạm pháp luật. Luật cũng quy định rõ phạm vi nội dung mà các quyết định này có thể điều chỉnh, trao cho Chủ tịch Ủy Ban Nhân Dân tỉnh thẩm quyền đối với hai lĩnh vực chính:

4.1.1.     Ban hành các biện pháp chỉ đạo hoạt động của Ủy Ban Nhân Dân cấp tỉnh và điều phối công việc giữa các cơ quan chuyên môn, đơn vị trực thuộc; và

4.1.2.     Quy định việc phân cấp, ủy quyền cho các cấp chính quyền thấp hơn, cũng như việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được cấp trên giao.

4.2.        Các quyết định này phải được công bố trên công báo điện tử của tỉnh, bảo đảm người dân có thể tiếp cận thông tin công khai.

Thay thế Cấp Huyện bằng Cấp Xã

4.3.        Phản ánh những cải cách về tổ chức đơn vị hành chính, Luật Sửa Đổi đã loại bỏ cấp huyện ra khỏi hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Thay vào đó, Luật Sửa Đổi chính thức trao thẩm quyền cho Hội Đồng Nhân Dân Cấp Xã trong việc ban hành Nghị Quyết và cho Ủy Ban Nhân Dân Cấp Xã trong việc ban hành Quyết Định.