Trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ: Sự không rõ ràng về mục đích sử dụng vốn huy động từ trái phiếu

Nghị Định 153/2020 (đã được sửa đổi), quy định về chào bán trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, tạo ra sự không rõ ràng liên quan đến mục đích sử dụng vốn huy động từ trái phiếu, đặc biệt khi các công ty mẹ muốn dùng nguồn vốn này để tài trợ cho các công ty con. 

Nghị Định 153/2020 quy định rằng vốn huy động từ trái phiếu có thể được sử dụng để thực hiện các chương trình, dự án đầu tư, cơ cấu lại nợ của chính doanh nghiệp phát hành, hoặc cho các mục đích khác theo quy định của pháp luật chuyên ngành. Sự không rõ ràng xuất phát từ cách hiểu cụm từ “của chính doanh nghiệp” được áp dụng như thế nào đối với các mục đích sử dụng hợp lệ nêu trên. Điều này dẫn đến hai cách diễn giải chính:

Cách Diễn Giải 1 – Cụm từ bổ nghĩa này chỉ áp dụng cho mục đích “cơ cấu lại nợ”. Theo đó, một doanh nghiệp phát hành có thể sử dụng vốn huy động từ trái phiếu để:

1. thực hiện các chương trình hoặc dự án đầu tư nào (không nhất thiết phải là của chính doanh nghiệp phát hành); hoặc

2. tái cơ cấu các khoản nợ của chính doanh nghiệp phát hành.

Cách Diễn Giải 2 - Cụm từ bổ nghĩa này chỉ áp dụng cho mục đích “thực hiện các chương trình, dự án đầu tư”. Theo đó, doanh nghiệp phát hành có thể sử dụng vốn huy động từ trái phiếu để:

1. thực hiện bất kỳ chương trình, hoặc dự án đầu tư của chính doanh nghiệp phát hành; hoặc

2. tái cơ cấu các khoản nợ của chính doanh nghiệp phát hành.

Để minh họa tác động trên thực tiễn, giả sử một công ty mẹ phát hành trái phiếu để tài trợ cho một dự án do công ty con (Công Ty Con) thực hiện.

Theo Cách Diễn Giải 1, việc tài trợ cho dự án của Công Ty Con theo cách này sẽ được phép, vì hoạt động này được coi là một “chương trình, dự án đầu tư” hợp lệ.

Theo Cách Diễn Giải 2, cấu trúc tài chính này chỉ được chấp nhận nếu “chương trình, dự án đầu tư của chính doanh nghiệp” được hiểu theo nghĩa rộng, bao gồm cả dự án được thực hiện thông qua một công ty con. Ngược lại, nếu hiểu theo nghĩa hẹp – yêu cầu doanh nghiệp phát hành phải trực tiếp sử dụng vốn huy động được từ trái phiếu – thì cấu trúc tài chính này sẽ không được phép. Cơ quan nhà nước dường như đang có cách hiểu theo nghĩa hẹp.

Lưu ý rằng, trước đây một dự thảo sửa đổi của Nghị Định 153/2020 được cho là đã bao gồm một quy định cấm rõ ràng đối với việc phát hành trái phiếu nhằm mục đích tài trợ cho doanh nghiệp khác (dù thông qua đầu tư vốn chủ sở hữu hay cho vay). Tuy nhiên, quy định cấm này đã không được giữ lại trong nghị định chính thức. Việc loại bỏ quy định cấm rõ ràng này có thể làm suy yếu lập luận theo hướng giải thích hạn chế của Cách Diễn Giải 2, nhưng sự không rõ ràng vẫn tồn tại.