Quyền của người sở hữu trái phiếu không chấp thuận thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu doanh nghiệp phát hành trước tháng 9 năm 2022

Kể từ năm 2022, trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam rơi vào khủng hoảng, khi nhiều trái phiếu doanh nghiệp phát hành trước tháng 9 năm 2022 theo Nghị Định 153/2020 không được thanh toán bởi doanh nghiệp phát hành (Trái Phiếu Trước Năm 2022). Để thúc đẩy khả năng tái cơ cấu Trái Phiếu Trước Năm 2022, vào năm 2023, Chính Phủ đã ban hành Nghị Định 8/2023 cho phép các doanh nghiệp phát hành trái phiếu và người sở hữu trái phiếu thay đổi điều kiện, điều khoản của Trái Phiếu Trước Năm 2022 bao gồm việc kéo dài kỳ hạn của Trái Phiếu Trước Năm 2022 lên đến hai năm. Tuy nhiên, quyền của người sở hữu trái phiếu không chấp thuận thay đổi điều kiện, điều khoản của Trái Phiếu Trước Năm 2022 vẫn chưa rõ ràng. 

Các Vấn Đề Liên Quan Đến Trái Phiếu Riêng Lẻ “Bị Hủy” Trên Trang Thông Tin Điện Tử Của Sở Giao Dịch Chứng Khoán Hà Nội

Từ năm 2019, Sở Giao Dịch Chứng Khoán Hà Nội (HNX) đã vận hành một trang thông tin điện tử để công bố các thông tin về trái phiếu riêng lẻ (Trang Thông Tin Trái Phiếu Riêng Lẻ). Hiện nay, trên Trang Thông Tin Trái Phiếu Riêng Lẻ, có một số trái phiếu riêng lẻ còn dư nợ đã phát hành theo Nghị Định 153/2020, đã đến thời gian đáo hạn nhưng chưa được thanh toán hết bởi các doanh nghiệp phát hành liên quan, được thể hiện là “bị hủy” bởi HNX (Trái Phiếu Bị Hủy). Việc phân loại này của HNX đặt ra một vài vấn đề như được phân tích dưới đây.

Tình trạng pháp lý của Trái Phiếu Bị Hủy

Có thể lập luận rằng việc thông báo của HNX về Trái Phiếu Bị Hủy hàm ý rằng Trái Phiếu Bị Hủy là vô hiệu và các chủ sở hữu trái phiếu không còn có quyền yêu cầu doanh nghiệp phát hành phải thanh toán khoản dư nợ trái phiếu cho mình. Tuy nhiên, luật Việt Nam cũng bao gồm một vài điều khoản cho thấy rằng Trái Phiếu Bị Hủy vẫn còn hiệu lực và doanh nghiệp phát hành trái phiếu vẫn phải tuân thủ nghĩa vụ thanh toán dư nợ cho các chủ sở hữu trái phiếu:

Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam chuyển đổi thành Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam và ý nghĩa của việc chuyển đổi

Tháng 12 năm 2022, Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập VSDC thông qua việc chuyển đổi Trung Tâm Lưu Ký Chứng Khoán Việt Nam (VSD) là cơ quan Nhà Nước trực thuộc Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước (SSC) thành công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên theo Luật Doanh Nghiệp 2020. Bộ trưởng Bộ Tài Chính là người đại diện phần vốn Nhà Nước tại VSDC.

Xem xét lại việc soạn thảo điều khoản và điều kiện trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ ở Việt Nam

Trong bối cảnh thị trường trái phiếu Việt Nam còn nhiều xáo trộn và chưa có dấu hiệu cải thiện, Chính phủ tiếp tục thay đổi khung pháp lý liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam. Quy định mới nhất là quy định của Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) về đăng ký, lưu ký, thanh toán và thực hiện quyền đối với trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ (Quy Định Về Trái Phiếu Riêng Lẻ Của VSD). Trên cơ sở Quy Định Về Trái Phiếu Riêng Lẻ Của VSD mới đây và những khó khăn hiện tại đối với người sở hữu trái phiếu trong việc thực thi quyền của mình theo các điều khoản và điều kiện của trái phiếu đã phát hành trước đó (điều khoản tiêu chuẩn), đã đến lúc các điều khoản và điều kiện của trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phải được soạn thảo khác đi nhằm bảo vệ tối đa quyền lợi cho người nắm giữ trái phiếu. Dưới đây chúng tôi thảo luận về một số hướng cải thiện có thể được đưa vào các điều khoản và điều kiện của trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ mới: