Nhìn Rõ Hơn Về Việc Sử Dụng Tài Khoản DICA Cho Các Giao Dịch M&A Tại Việt Nam - Phần 1

Nhìn rõ hơn về Thông Tư 6/2019 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) thì thấy rằng văn bản này có thể gây ra nhiều vấn đề hơn là giải quyết được. Vấn đề mấu chốt theo Thông Tư 6/2019 là việc sử dụng rộng rãi hơn của “tài khoản vốn đầu tư trực tiếp” (thường được gọi là DICA).

Để hiểu vấn đề thì sẽ cần biết DICA hoạt động như thế nào. Theo quy định về ngoại hối, DICA phải được mở bởi một công ty tại Việt Nam, có “đầu tư trực tiếp nước ngoài” (FIE). Nhà đầu tư/cổ đông nước ngoài của một FIE sẽ góp vốn vào FIE bằng cách chuyển tiền vào DICA. Các nhà đầu tư/cổ đông nước ngoài cũng sẽ rút lại tiền khỏi Việt Nam bằng cách chuyển tiền từ DICA sang các tài khoản ngân hàng của họ (ngay cả trong trường hợp nhà đầu tư/cổ đông nước ngoài bán khoản đầu tư của mình cho nhà đầu tư khác). Việc dàn xếp đơn giản này vận hành tốt cho các hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài đơn giản vào những năm 1990, khi mà các hoạt động M&A còn hạn chế và các nhà đầu tư nước ngoài chủ yếu là các nhà sản xuất nước ngoài không có kế hoạch bán khoản đầu tư của họ trong tương lai.

HƯỚNG DẪN MỚI CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM (NHNN) VỀ HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI

Luật sư M&A tại Việt Nam thường tốn rất nhiều thời gian (và chi phí của khách hàng) để tìm ra cách thức và thời điểm nên thực hiện thanh toán cho giao dịch M&A. Điều này một phần là do NHNN chưa ban hành bất kỳ hướng dẫn nào về kiểm soát ngoại hối đối với hoạt động đầu tư theo Luật Đầu Tư 2014 kể từ năm 2015. Hy vọng từ tháng 9 năm 2019 tình hình sẽ được cải thiện đáng kể nhờ Thông Tư 6/2019 mới của NHNN. Theo Thông Tư 6/2019,

·        Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, mà phải mở Tài Khoản Vốn Đầu Tư Trực Tiếp (Direct Investment Capital Account) (DICA), bao gồm nhưng không giới hạn, (1) doanh nghiệp được thành lập bởi, bên cạnh những người khác, các nhà đầu tư nước ngoài và được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (GCNĐKĐT), và (2) doanh nghiệp ban đầu được thành lập bởi các nhà đầu tư Việt Nam nhưng sau đó được các nhà đầu tư nước ngoài mua lại và sở hữu từ 51% trở lên vốn điều lệ của các doanh nghiệp đó. Trước đây, các doanh nghiệp tại trường hợp (2) không bắt buộc phải mở DICA nếu họ không có Giấy Chứng Nhận Đăng Ký Đầu Tư. Tuy nhiên, dường như một doanh nghiệp là công ty con của doanh nghiệp có DICA thì không bắt buộc phải mở DICA.

VIỆC SỬA ĐỔI GIẤY CHỨNG NHẬN ĐĂNG KÝ ĐẦU TƯ (GCNĐKĐT) CÓ CẦN THIẾT KHI NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI MUA LẠI MỘT CÔNG TY TẠI VIỆT NAM

Khi một nhà đầu tư nước ngoài thành lập  một công ty ở Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài cần (1) nộp hồ sơ  đăng ký cấp GCNĐKĐT cho dự án đầu tư (Dự Án), và (2) nộp hồ sơ  đăng ký Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cho công ty dự án thực hiện dự án đầu tư (Công Ty Dự Án). Ngoài dự án đầu tư, GCNĐKĐT thường ghi nhận thông tin chi tiết về nhà đầu tư nước ngoài (nhà đầu tư ban đầu) và Công Ty Dự Án.

DỰ THẢO SỬA ĐỔI LUẬT ĐẦU TƯ 2014 MỚI NHẤT

Dự thảo sửa đổi Luật Đầu Tư 2014 mới nhất được trình lên Quốc Hội vào tháng 6 năm 2019 bao gồm một số điểm sau, bao gồm nhưng không giới hạn:

·           Luật Đầu Tư sẽ không áp dụng đối với các dự án PPP mà các dự án này sẽ được điều chỉnh bởi một luật riêng.

·           Điều kiện đầu tư không được chia thành hai nhóm (1) điều kiện đầu tư kinh doanh áp dụng cho hoạt động của dự án đầu tư và (2) điều kiện tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài muốn đầu tư vào các ngành/nghề có hạn chế tiếp cận thị trường.

·           Đề xuất định nghĩa về doanh nghiệp bị nước ngoài kiểm soát được loại bỏ (http://tinyurl.com/y2nl4ork). Theo đó, cơ chế liên quan đến các doanh nghiệp được coi là có vốn đầu tư nước ngoài theo Luật Đầu tư 2014 không thay đổi.  Điều này làm giảm đi đáng kể nỗi lo ngại cho các giao dịch dựa trên các định nghĩa hiện hành về doanh nghiệp được coi là có vốn đầu tư nước ngoài.